Masło klarowane, znane również jako ghee, to starożytny tłuszcz o wyjątkowych właściwościach. Cenione w kuchni i medycynie tradycyjnej, zyskuje popularność także w Polsce. Dowiedz się, czym jest, jak powstaje i dlaczego warto włączyć je do swojej diety.
Czym jest masło klarowane i jak powstaje?
Masło klarowane to oczyszczony tłuszcz mleczny. Powstaje przez powolne podgrzewanie zwykłego masła. Proces ten usuwa wodę oraz cząstki stałe. Należą do nich białka mleka, takie jak kazeina, oraz laktoza. Masło klarowane jest niemal czystym tłuszczem. Jego zawartość tłuszczu wynosi około 99-99,8%. Ma złocistą barwę i delikatny, lekko orzechowy smak. Masło klarowane jest znane od wieków. Szczególnie popularne jest w kuchni indyjskiej i ajurwedzie. Nazywane jest tam ghee. Jego receptura ma około 4 tysięcy lat. Stosowano je również na Bliskim Wschodzie i w Afryce.
Masło klarowane a zwykłe masło – kluczowe różnice
Zwykłe masło zawiera około 80-90% tłuszczu. Resztę stanowią woda i białka mleka. Masło klarowane to praktycznie sam tłuszcz. Kluczową różnicą jest temperatura dymienia. Zwykłe masło dymi już przy około 150-180°C. Masło klarowane osiąga punkt dymienia około 250-252°C. Dzięki temu nadaje się idealnie do smażenia w wysokich temperaturach. Masło klarowane nie zawiera laktozy ani kazeiny. Jest lepiej tolerowane przez osoby z nietolerancją. Ma też dłuższą trwałość. Można je przechowywać poza lodówką.
| Kryterium | Masło Zwykłe | Masło Klarowane (Ghee) |
|---|---|---|
| Zawartość tłuszczu | 80-90% | 99-99,8% |
| Zawartość wody | 16-18% | ~0,2% |
| Białka i laktoza | Obecne | Śladowe ilości |
| Temperatura dymienia | ~150-180°C | ~250-252°C |
| Trwałość | Krótsza (wymaga lodówki) | Dłuższa (często nie wymaga lodówki) |
Właściwości i wartości odżywcze masła klarowanego
Masło klarowane to skoncentrowane źródło tłuszczu. W 100 gramach ma około 880-900 kcal. Zawiera głównie nasycone kwasy tłuszczowe (około 63%). Posiada też kwasy jednonienasycone (około 27%) i wielonienasycone (około 2,3%). Jest bogate w krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe. Głównie jest to kwas masłowy. Masło klarowane dostarcza witamin rozpuszczalnych w tłuszczach. Są to witaminy A, D, E i K. Zawiera też mikroelementy. Należą do nich cynk, fosfor, mangan, miedź, potas, siarka, sód, wapń, żelazo. Witamina A wspiera odnowę komórkową skóry. Witamina E jest nazywana witaminą młodości. Witaminy D i K korzystnie wpływają na układ kostny.
Czy masło klarowane jest zdrowe?
Tak, masło klarowane jest uważane za zdrowe. Jest oczyszczone z białek i laktozy. Zawiera witaminy rozpuszczalne w tłuszczach. Posiada kwas masłowy korzystny dla jelit. Badania naukowe potwierdzają jego pozytywny wpływ na zdrowie.
Korzyści zdrowotne masła klarowanego
Spożywanie masła klarowanego przynosi wiele korzyści. Kwas masłowy wspiera zdrowie jelit. Może redukować stany zapalne przewodu pokarmowego. Masło klarowane łagodzi układ trawienny. Przyspiesza gojenie ran. Nie podnosi poziomu złego cholesterolu we krwi. Badania sugerują, że może zmniejszać stany zapalne. Masło klarowane wzmacnia odporność. Poprawia pracę mózgu. Reguluje ilość kwasów w żołądku. Jest bezpieczne dla alergików. Osoby z nietolerancją laktozy mogą je spożywać. Proces klarowania usuwa większość problematycznych składników.
Czy masło klarowane jest odpowiednie dla osób z nietolerancją laktozy?
Tak, masło klarowane jest odpowiednie dla osób z nietolerancją laktozy. Proces klarowania usuwa prawie całą laktozę. Jest również wolne od większości białek mleka. Osoby wrażliwe na mleko krowie dobrze je tolerują.
Zastosowanie masła klarowanego w kuchni
Masło klarowane ma szerokie zastosowanie w kuchni. Jest idealne do smażenia w wysokich temperaturach. Świetnie nadaje się do smażenia mięsa, ryb i warzyw. Można go używać do głębokiego smażenia. Nie przypala się łatwo. Nadaje potrawom lekko orzechowy aromat. Stosuje się je także do pieczenia ciast i wypieków. Wzbogaca smak sosów i zup. Można go używać jako smarowidło do pieczywa. Jest kluczowym składnikiem wielu dań kuchni indyjskiej. Wykorzystuje się je w kuchni etiopskiej i arabskiej. W Polsce w Tłusty Czwartek smażono na nim pączki.
- Używaj masła klarowanego do smażenia steków.
- Dodaj je do pieczonych warzyw.
- Wykorzystaj do przygotowania aromatycznych sosów.
- Spróbuj smażyć na nim ryby.
- Dodaj odrobinę do zupy dla lepszego smaku.
Jak zrobić masło klarowane w domu?
Przygotowanie masła klarowanego w domu jest proste. Potrzebujesz masła dobrej jakości. Wybierz masło z minimum 82% tłuszczu. Nie dodawaj soli. Roztop masło w garnku z grubym dnem. Podgrzewaj je na bardzo małym ogniu. Nie mieszaj. Na powierzchni pojawi się piana. Delikatnie zbieraj pianę łyżką. Na dnie naczynia osadzi się białko. Gotuj powoli, aż tłuszcz stanie się przezroczysty. Piana i osad powinny zostać oddzielone. Proces klarowania trwa około 15-40 minut. Czas zależy od ilości masła. Z 1 kg masła uzyskasz około 700-800 g klarowanego. Przestudź masło lekko. Przecedź je przez gęste sitko lub gazę. Przelej do czystego, szczelnego słoiczka. Nie przykrywaj gorącego masła. Pozostaw do ostygnięcia przed zamknięciem.
Ile czasu zajmuje zrobienie masła klarowanego?
Czas zależy od ilości masła. Klarowanie 500 g masła trwa około 15-20 minut. Klarowanie 1 kg masła zajmuje około 30-40 minut. Ważne jest powolne podgrzewanie.
Przechowywanie masła klarowanego
Masło klarowane ma długi okres przydatności. Niska zawartość wody przedłuża jego trwałość. Można je przechowywać w temperaturze pokojowej. Użyj szczelnego pojemnika, najlepiej słoiczka. W temperaturze pokojowej wytrzymuje do 9 miesięcy. W lodówce może pozostać świeże nawet do 15 miesięcy. Nie jełczeje tak szybko jak zwykłe masło. W chłodnym miejscu zachowuje swoje właściwości. Zaleca się przechowywanie w lodówce dla dłuższej świeżości. Robienie małych partii na bieżąco jest dobrą praktyką.
Gdzie kupić masło klarowane i ile kosztuje?
Masło klarowane jest dostępne w wielu sklepach. Znajdziesz je w supermarketach i sklepach ze zdrową żywnością. Można je kupić stacjonarnie i online. Cena masła klarowanego różni się. Zależy od marki i wielkości opakowania. Średnia cena za 500 g wynosi około 20-30 zł. Produkty marek takich jak Mlekovita, Lidl Pilos czy Biedronka Mleczna Dolina mieszczą się w tym przedziale. Mniejsze opakowania, np. 220 g ghee, kosztują około 25 zł. Możesz też przygotować je samodzielnie w domu. Jest to często bardziej opłacalne.
Inne zastosowania masła klarowanego
Masło klarowane ma zastosowania poza kuchnią. W medycynie ajurwedyjskiej jest cenionym środkiem. Stosuje się je od tysięcy lat. Uważa się, że wspiera zdrowie i równowagę organizmu. Bywa używane w obrzędach religijnych w Indiach. Znajduje też zastosowanie w kosmetyce naturalnej. Może służyć do nawilżania skóry i włosów. Jego bogactwo witamin odżywia i regeneruje. Stosowanie go do masażu jest popularne w ajurwedzie. Wspiera wchłanianie składników odżywczych przez skórę.
Zobacz także:
